Η Ιστορία είναι η Λαμπάδα που Φωτίζει την Αλήθεια, την οποία η Θρησκεία Προσπαθεί να Σβήσει

Η Ιστορία είναι η Λαμπάδα που Φωτίζει την Αλήθεια, την οποία η Θρησκεία Προσπαθεί να Σβήσει

Συγγραφή: Ευάγγελος Δημ. Κεπενές (Νοέμβριος 27, 20:45 μ.μ.)

Οι διάφορες αρχαίες Γνωστικές παραδόσεις των πρώτων αιώνων καταδικάστηκαν ως αιρέσεις από την πρωτοχριστιανική Εκκλησία, συχνά με την υποστήριξη της Ρωμαϊκής Κρατικής Εξουσίας. Παρ' όλα αυτά, επηρέασαν τη θεολογική σκέψη και συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ελληνοχριστιανικού δόγματος. Αυτή η διαμόρφωση προέκυψε από τη διαδικασία της δογματικής οριοθέτησης, η οποία στόχευε στην ικανοποίηση μιας πολιτικής ανάγκης: τη δημιουργία ενός ενιαίου δόγματος για να εξασφαλιστεί η κρατική συνοχή ενός ελληνιστικού κοινού, και όχι στη διαφύλαξη της αποστολικής αλήθειας.

Η συσχέτιση των μεθόδων εκχριστιανισμού με τις ρωμαϊκές κατακτητικές τακτικές είναι βάσιμη και αποτελεί ζήτημα τεράστιας ιστορικής σημασίας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα από τη στιγμή που ο Χριστιανισμός έγινε η επίσημη θρησκεία της Αυτοκρατορίας, στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ.

Ας εξετάσουμε τρεις βασικούς τομείς στους οποίους η θρησκευτική πολιτική άρχισε να μιμείται ή να αξιοποιεί τα εργαλεία της ρωμαϊκής πολιτικής και στρατιωτικής εξουσίας:

1. Η Νομική και Στρατιωτική Επιβολή κατά των Αιρέσεων

Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες χρησιμοποίησαν το νομικό πλαίσιο και τη στρατιωτική ισχύ του κράτους για να επιβάλουν τη δογματική ομοιομορφία, δηλαδή τον ελληνοποιημένο χριστιανισμό, ακριβώς όπως χρησιμοποιούσαν τα ίδια μέσα για να επιβάλουν τη Pax Romana (Ρωμαϊκή Ειρήνη).

Νόμοι κατά της Αίρεσης:
Οι νόμοι του Θεοδοσίου Α' (τέλη 4ου αιώνα) και των διαδόχων του είναι χαρακτηριστικοί. Αιρέσεις όπως ο Αρειανισμός και ο Δονατισμός [1] κηρύχθηκαν παράνομες. Οι αυτοκρατορικοί νόμοι:

• Απαγόρευαν τις συναθροίσεις των αιρετικών.

• Διέταζαν την κατάσχεση της περιουσίας τους.

• Οδηγούσαν συχνά σε εξορίες, μια κλασική ρωμαϊκή τιμωρία για πολιτικούς αντιπάλους.

Χρήση Στρατού:
Όταν οι νόμοι δεν αρκούσαν, ο αυτοκρατορικός στρατός χρησιμοποιούνταν για:

• Την κατάληψη εκκλησιών των αιρετικών (π.χ., στη διαμάχη με τους Αρειανούς).

• Την καταστολή των Δονατιστών στη Βόρεια Αφρική, όπου οι επιχειρήσεις ήταν βίαιες και ανέλαβαν το χαρακτήρα στρατιωτικής εκστρατείας.

2. Η Καταστροφή των Ειδωλολατρικών Ναών

Η επιβολή του Χριστιανισμού ως κυρίαρχης θρησκείας περιλάμβανε τη συστηματική καταστολή των παλαιών θρησκειών, μια τακτική που θυμίζει την καταστροφική μανία των ρωμαϊκών εκστρατειών.

Νόμοι Καταδίκης:
Ο Θεοδόσιος Α' εξέδωσε νόμους που απαγόρευαν κάθε δημόσια (και αργότερα ιδιωτική) ειδωλολατρική λατρεία (π.χ., οι νόμοι του 391 και 392 μ.Χ.).

Πράξεις Βίας:
Χριστιανοί φανατικοί, συχνά με την υποστήριξη τοπικών επισκόπων και κρατικών υπαλλήλων, κατέστρεφαν αρχαίους ναούς και ιερά.

Παράδειγμα: Η καταστροφή του Ναού του Σεράπιδος (ελληνο-αιγυπτιακός θεός) στην Αλεξάνδρεια το 391 μ.Χ. από πλήθη φανατικών Χριστιανών, με την έγκριση του Αυτοκράτορα, αποτέλεσε απόδειξη ότι η βία είχε πλέον καθιερωθεί ως μέσο θρησκευτικής πολιτικής.
Αυτή η πρακτική αντιστοιχούσε στη ρωμαϊκή τακτική της damnatio memoriae (καταδίκη της μνήμης), δηλαδή της διαγραφής του ονόματος και της καταστροφής των συμβόλων των εχθρών του κράτους.

3. Η Ιεραποστολική Δράση ως Πολιτική Επέκταση

Η ιεραποστολή στις βόρειες φυλές (Γότθοι, Φράγκοι, κ.λπ.) συχνά δεν αποτελούσε μόνο πνευματικό έργο, αλλά και εργαλείο ρωμαϊκής επιρροής και πολιτιστικής αφομοίωσης.

Εκχριστιανισμός ως Ρωμαιοποίηση:
Ο εκχριστιανισμός μιας βαρβαρικής φυλής συνεπαγόταν την υιοθέτηση ρωμαϊκών θεσμών, γραμμάτων και, τελικά, την ενσωμάτωση στη ρωμαϊκή πολιτισμική σφαίρα. Επρόκειτο για μια μορφή πολιτισμικής κατάκτησης χωρίς απαραίτητα την άμεση χρήση του στρατού.

Πολιτική Σημασία:
Η μεταστροφή ενός ηγεμόνα (όπως ο Κλόβις των Φράγκων) στον ελληνορθόδοξο Χριστιανισμό είχε άμεσες πολιτικές συνέπειες, εξασφαλίζοντας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (ή αργότερα στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία) έναν πολιτικό σύμμαχο. Η πίστη μετατράπηκε σε μέσο διπλωματικού ελέγχου.

Είναι σαφές ότι, μόλις ο πατερικός Χριστιανισμός απέκτησε την θεσμική εξουσία, υιοθέτησε σε μεγάλο βαθμό τις μεθόδους επιβολής, ελέγχου και καταστολής που είχε τελειοποιήσει η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

                                                                                         -------------------------

Σημειώσεις
[1] Από τους Δονατιστές προήλθαν αργότερα οι «περιπλανώμενοι» (Circumcelliones), οι οποίοι ζητούσαν από τους διερχόμενους να τους θανατώσουν, αλλιώς διέπρατταν αυτοκτονία. Επίσης, οι Δονατιστές, κατά τη Θεία Κοινωνία, κρατούσαν στα χέρια τους ένα ανθρώπινο οστό, το οποίο ασπάζονταν προηγουμένως.

<< Επιστροφή στην Αρχική σελίδα