Κόμμα Ιωάννου

Κόμμα Ιωάννου

ΑΠΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ-ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΒΛΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑΣ

Ως Κόμμα Ιωάννου ή Ιωάννειο Κόμμα (λατ. Comma Johanneum) αναφέρεται η περικοπή Α' Ιωάννη 5:7β-8α:

«... έν τω ούρανω, ό Πατήρ, ό Λόγος και το αγιον Πνεϋμα, και ούτοι οί τρεις εν είσι. [8] Και τρεις είσιν οί μαρτυροϋντες έν τη γη».

Το Κόμμα Ιωάννου δεν υπάρχει σε κανένα ελληνικό χειρόγραφο της ΚΔ πριν από τον 15ο αι. Περιλαμβάνεται σε πέντε μόνο χειρόγραφα (μικρογράμματα αρ. 61, 629, 918, 2318, 2473) χρονολογούμενα μεταξύ του 14ου/15ουκαι του 18^ου αι.,ενώ σε τέσσερα άλλα αποτελεί προσθήκη ως περιθωριακή εναλλακτική γραφή (αρ.88,221, 429, 636). Απουσιάζει από όλες τις αρχαίες μεταφράσεις της ΚΔ, περιλαμβανομένων και των παλαιότερων κειμένων της Παλαιάς Λατινικής (Vetus Latina) και της Βουλγάτας. Εμφανίζεται για πρώτη φο-ρά ως τριαδολογική ερμηνεία της ιωάννειας περικοπής στο λατινικό έργο Liber apologeticus του Ισπανού επισκόπου Πρισκιλλιανού (t385) ή του διαδόχου του Ινστάντιου. Βορειοαφρικανοί και Ιταλοί συγγραφείς το παραθέτουν τον 5 ο αι. Από τον6ο αι. κι έπειτα αρχίζει να εμφανίζεται σε χειρόγραφα της Παλαιάς Λατινικής και της Βουλγάτας.

Το Κόμμα Ιωάννου γράφηκε αρχικώς στα λατινικά στη Βόρεια Αφρική ή στην Ισπανία κατά τον 3^ο ή 4ο αι., αφού πρώτα το κανονικό κείμενο (5:7α, 8β) κατανοούνταν πλέον ως μαρτυρία για το δόγμα της Τριάδας -η παρεμβολή διατύπωσε ρητά αυτήν την ερμηνεία. Η ελληνική εκδοχή του Κόμματος αποτελεί μετάφραση από τα λατινικά και εμφανίζεται για πρώτη φορά στη μετάφραση των αποφάσεων της Δ' Λατερανής συνόδου (1215). Η Κομπλούτιος Πολύγλωττος (1514) το περιέλαβε στο ελληνικό κείμενο, αλλά επρόκειτο για μετάφραση από τη λατινική Βουλγάτα. Ο Έρασμος το απέρριψε ως νόθο τόσο από το ελληνικό όσο και από το λατινικό κείμενο της ΚΔ των δύο πρώτων εκδόσεων που επιμελήθηκε (1516 και 1519). Το 1521, όμως, το περιέλαβε σε ξεχωριστή έκδοση της λατινικής μετάφρασης της ΚΔ και το 1522 το περιέλαβε στην τρίτη έκδοση της ΚΔ και στη λατινική μετάφραση και στο ελληνικό κείμενο (βάσει του χειρ. αρ. 61), ούτως ώστε να μη στιγματιστεί η έκδοσή του ως αιρετική. Διαμέσου αυτής της οδού εισήλθε το Κόμμα στο Παραδεδεγμένο Κείμενο (Textus Receptus)

Στην επίσημη πατριαρχική έκδοση της ΚΔ (1904), παρά την αντίθετη άποψη της επιτροπής που είχε την επιμέλεια, το Κόμμα περιελήφθη γραμμένο με μικρότερους πλάγιους χαρακτήρες κατ' απαίτηση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου. Από τον 18^ο αι. και έκτοτε παγιώθηκε η απομάκρυνση του Κόμματος από τις κριτικές εκδόσεις της ΚΔ, πρακτική που έχει υιοθετηθεί διεθνώς ως επί το πλείστον και στις μεταφράσεις της ΚΔ. Σήμερα είναι ευρέως αποδεκτό ότι το Ιωάννειο Κόμμα αποτελεί μεταγενέστερη παρεμβολή εντός του ιωάννειου κειμένου. (Παύλος Δ. Βασιλειάδης, «Κόμμα Ιωάννου», ΜΟΧΕ τόμ. 10, σ . 145.)

Ολόκληρη η μελέτη εδώ

<< Επιστροφή στην Αρχική σελίδα